آجر سرباره آجري است که با اعمال تغييرات عمده در روش کنوني پخت آجر و نيز اعمال تصحيحات شيميايي و کاني شناسي در ترکيب خاک رس مورد استفاده به منظور ساخت آجر و اضافه کردن سرباره ذوب آهن به مواد تشکيل دهنده آجر ساخته شده است.
در حالي که آجرهاي کنوني به پخت در دماي 900 تا 1000 درجه سانتي گراد به مدت حداقل 10 ساعت نيازمند هستند که لازمه آن ، مصرف سوخت و انرژي گزاف و ايجاد آلودگي هاي زيست محيطي است آجر سرباره با طي مرحله خشک کردن (12 ساعت در دماي 85 درجه سانتيگراد) به مقاومت فشاري و ديگر شرايط فيزيکي و شيميايي آجر، بر اساس استاندارد داخلي و نيز استاندارد بين المللي ASTM دست مي يابد.
مهمترين خواص و ويژگي هاي آجر سرباره عبارتند از: مقاومت فشاري بالا، مقاومت در مقابل يخ زدگي ، درصد جذب آب پايين ، وجود نداشتن تحدب و تقعر در سطوح خارجي ، پايين بودن درصد مواد محلول ، استاندارد بودن بر اساس استاندارد ايران ASTM ، نياز نداشتن به پخت در دماي بالا، چندمنظوره بودن ، کاهش مصرف سوخت و انرژي و نيز خطرات ناشي از زلزله ، امکان ساخت آجر در مناطق محروم و همچنين تبديل سرباره ذوب آهن به عنوان پسماند صنعتي به يک محصول صنعتي پرمصرف.
آجرهاي سنتي
نيما رفعتي در ارتباط با اشکالات ساخت آجرهاي رسي مي گويد: 3اشکال اساسي و عمده به اين آجرها وارد است. اول اين که مستلزم مصرف سوخت و انرژي بالاست ، دوم اين که منابع خاک رس که محدود بوده و در اثر فرسايش و طي ميليون ها سال در طبيعت تشکيل شده اند به عنوان ماده اوليه ساخت آجر مصرف مي شود و در نهايت ميزان آب مصرفي به منظور ساخت آجر بالا بوده و بخش اعظم آن در مرحله خشک کردن و پخت آجر تبخير شده و عملا هدر مي رود.
استفاده از فناوري هاي نوين در ساخت آجرهاي رسي
عليرضا سميعي ظفرقندي در ارتباط با استفاده از فناوري هاي نوين در ساخت آجرهاي رسي مي گويد: اگر منظور از فناوري هاي نوين ، فناوري هايي مانند فناوري نانوست ، پاسخ منفي است. امروزه به منظور کاهش ميزان انرژي و سوخت صرف شده به منظور ساخت آجرهاي رسي از روش هاي مختلفي همچون جايگزين کردن مراحل پخت با مراحل فعال سازي شيميايي کاني هاي خاک رس ، استفاده از مخازن بخار آب به منظور جلوگيري از هدر رفتن آب ، اصلاح خصوصيات کاني شناسي خاک هاي رس به منظور دستيابي به خصوصيات فيزيکي و شيميايي بهتر و استفاده از روش هاي جديد قالب زني به منظور کاهش ميزان ضايعات کارخانجات ساخت آجر بهره مي گيرند. نکته اي که بايد به آن توجه کرد، بومي بودن مصالح ساختماني ، چه مصالح ساختماني قديمي و چه مصالح ساختماني جديد است.
براي نمونه ، کشورهايي همچون امريکا و چين که داراي نيروگاه هاي حرارتي با سوخت زغال سنگ هستند، روش هاي نويني به منظور ساخت سيمان و آجر با استفاده از پسماند اين نيروگاه ها يافته اند که قطعا در کشور ما کاربرد نخواهد داشت.
|
بنابراين امروزه هدف اصلي متخصصان صنعت ساخت آجرهاي رسي يافتن روش هاي جديد و خلاقانه اي به منظور ساخت آجر است که نيازي به صرف انرژي فراوان نداشته باشند، پسماندهاي صنعتي را جايگزين خاک رس مصرفي به منظور توليد آجر بنمايند و مصرف آب پايين تري داشته باشند و اين موارد مهمترين مزيت روش هاي جديد ساخت آجر نسبت به روش هاي قديمي اند. هدف ديگري که بيشتر سازندگان آجرهاي رسي و ديگر مصالح ساختماني دنبال مي کنند، سبک کردن مصالح همزمان با حفظ خصوصيات فيزيکي و شيميايي اين مصالح است.
چرا مصالح ساختماني سبز؟
سميعي ظفرقندي هم راجع به مواد تشکيل دهنده آجر سبز چنين مي گويد: اين مواد عبارت است از خاک رس ، آب و فعال کننده هاي قليايي. خاک رس مورد استفاده بايد حاوي حداقل 15 درصد کاني هاي رسي باشد که بيشتر خاک هاي رس اين ويژگي را دارا هستند و در غير اين صورت مي توان با تصحيح شرايط کاني شناسي خاک ، آن را به منظور ساخت آجر سبز آماده کرد. ما در بهمن 1385 موفق شديم آجر سبز را با استفاده از يک نوع خاک و اعمال شرايط آزمايشگاهي بسازيم ؛ اما هدف يافتن روشي بود که بتواند جايگزين روش کنوني ساخت آجر در تمام نقاط کشور شود.
جايگزيني براي کدام دسته از مصالح ساختماني کنوني؟
سهراب مشهدي زاده با اشاره به اين که در ايران با 2 دسته کلي مصالح ساختماني يعني مصالح استاندارد و مصالح غيراستاندارد طرف هستيم ، مي گويد: درخصوص آجر نيز اين نکته صدق مي کند. هرچند در نزديکي شهرهاي بزرگ کارخانجات آجرپزي در حال توليد آجرهاي رسي استاندارد هستند، اما در نقاط دورافتاده و محروم هنوز از آجرهاي رسي غيراستاندارد و خشت ها به عنوان مصالح ساختماني استفاده مي شود. آجر سبز و آجر سرباره را هم مي توان جايگزين آجرهاي استاندارد کرد که اکنون در کارخانجات ساخت آجر ساخته مي شوند و هم مي توان آنها را جايگزين خشت هاي سنتي نمود. جايگزين کردن روش ساخت آجرهاي رسي در کارخانجات آجرپزي با روش ساخت آجرهاي سبز و سرباره ، مصرف سوخت ، انرژي و آب را کاهش خواهد داد و همزمان ميزان ضايعات را نيز به صفر مي رساند. در مناطق محروم که از روش خشت زني يا آجرهاي رسي غيراستاندارد استفاده مي شود نيز مي توان از آجر سبز و سرباره استفاده کرد؛ چراکه روش ساخت اين آجرها به احداث کارخانه آجرپزي نياز ندارد و مي توان با استفاده از حداقل امکانات و با روشي مشابه روش خشت زني سنتي آجرهايي استاندارد با بالاترين کيفيت توليد کرد.
گفتني است ، مهمترين برنامه هاي آينده اين تيم پژوهشي عبارت است از امکان استفاده از ديگر پسماندهاي صنعتي و بويژه پسماند حاصل از مرحله فرآوري مواد معدني با استفاده از روش جامدسازي ، در توليد انواع آجر و ديگر مصالح ساختماني.
0 نظرات:
ارسال یک نظر