عمليات بنايي با آجر (آجرچيني)
آماده‌سازي بستر پي
قبل از شروع عمليات، بايد گياهان و خاكهاي نباتي از محل كار برداشته شود و محل ديوارچيني از وجود هر نوع گياه و ريشه‌هاي عمقي پاكسازي شود. پس از اين مرحله پيمانكار بايد بر اساس نقشه‌هاي اجرايي و دستورالعملهاي دستگاه نظارت نسبت به پياده كردن محل ديوارها اقدام نمايد. بهترين و مناسب‌ترين شالوده براي ديوار آجري شالوده نواري مي‌باشد. عمق شالوده بستگي به ظرفيت باربري خاك، سطح آب زيرزميني زير شالوده و بالاخره آثار جوي نظير نفوذ آبهاي سطح‌الارضي و عمق نفوذ يخبندان دارد. پيمانكار موظف است بر اساس نقشه‌هاي اجرايي و همزمان با انجام عمليات خاكي نسبت به آماده سازي بستر پي و پي‌ريزي اقدام نمايد.
ديوارچيني
رعايت نكات زير در ديوارچيني آجري الزامي است:............
عمليات بنايي با آجر (آجرچيني)
آماده‌سازي بستر پي
قبل از شروع عمليات، بايد گياهان و خاكهاي نباتي از محل كار برداشته شود و محل ديوارچيني از وجود هر نوع گياه و ريشه‌هاي عمقي پاكسازي شود. پس از اين مرحله پيمانكار بايد بر اساس نقشه‌هاي اجرايي و دستورالعملهاي دستگاه نظارت نسبت به پياده كردن محل ديوارها اقدام نمايد. بهترين و مناسب‌ترين شالوده براي ديوار آجري شالوده نواري مي‌باشد. عمق شالوده بستگي به ظرفيت باربري خاك، سطح آب زيرزميني زير شالوده و بالاخره آثار جوي نظير نفوذ آبهاي سطح‌الارضي و عمق نفوذ يخبندان دارد. پيمانكار موظف است بر اساس نقشه‌هاي اجرايي و همزمان با انجام عمليات خاكي نسبت به آماده سازي بستر پي و پي‌ريزي اقدام نمايد.
ديوارچيني
رعايت نكات زير در ديوارچيني آجري الزامي است:
الف: ديوارچيني بايد كاملاً قائم و شاقولي بوده، امتداد رجها كاملاً افقي باشد و بندهاي قائم يك رج در ميان دقيقاً در مقابل هم قرار گرفته و شاقولي باشند. ضخامت بند آجرها بايد طبق نقشه‌هاي اجرايي باشد. ضخامت اين بندها، نبايد كمتر از 10 ميليمتر و بيشتر از 12 ميليمتر باشد. آجرچيني بايد با رعايت اصول صورت پذيرد، به نحوي كه قفل و بست كامل بين آجرها ايجاد شود. براي تزئين آجرچيني بايد مطابق نقشه‌هاي اجرايي عمل شود.
ب: قبل از اجراي آجرچيني و با توجه به شرايط آب و هوايي و دستورات دستگاه نظارت، آجرها بايستي به مدت 60 دقيقه در آب خيسانده ( زنجاب) و بلافاصله به كار برده شوند. ريختن آب بر روي آجر مجاز نمي‌باشد.
پ: مشخصات آجر و نوع ملات مصرفي بايد بر اساس فصل مصالح، نقشه‌هاي اجرايي، مشخصات فني خصوصي و ساير دستورات دستگاه نظارت باشد. در صورت نبود اين مشخصات رعايت نكات زير الزامي است.
1- ديوارهاي داخلي باربر
ديوارچيني بايد با آجر مرغوب (بر اساس مندرجات فصل مصالح) و ملات ماسه سيمان (6 : 1) يا ملات باتارد (8 : 2: 1) صورت گيرد. حداقل ضخامت اين ديوارها، 20 سانتيمتر مي‌باشد.
2- ديوارهاي داخلي غير باربر (تيغه‌اي)
بسته به ضخامت تيغه و شرايط كار بايد به شرح زير عمل شود:
ـ تيغه 6 سانتيمتري با آجر معمولي يا سفالي مجوف با ملات گچ و خاك
ـ تيغه 10 سانتيمتري با آجر معمولي يا سفالي مجوف با ملات گچ و خاك يا باتارد 8 : 2 : 1 يا ملات ماسه سيمان 6 : 1
ـ تيغه 20 سانتيمتري با آجر معمولي يا سفالي مجوف با ملات ماسه آهك 3 : 1، باتارد 8 :2 : 1، يا ماسه سيمان 6 : 1
3- كرسي‌چيني
عرض كرسي‌چيني بايد حداقل نيم آجر از ديوار بالاي آن بيشتر اختيار شود و محور كرسي‌چيني حتي‌الامكان بر محور ديوار منطبق باشد. نقش عمده كرسي‌چيني، تأمين سطح اتكاي بيشتر براي ديوار و تأمين ارتفاع تا رقوم كفسازي مي‌باشد. به دليل تماس مستقيم و دائم كرسي‌چيني با رطوبت، آجرهاي به كار رفته در كرسي‌چيني، بايد از ميان آجرهاي مقاوم با ميزان كم جذب آب انتخاب شوند.
ت: انتخاب نوع ملات در مقاومت آجركاري نقش بسيار مهمي خواهد داشت. به كار بردن ملات با عيار زياد لزوماً نقش كليدي در افزايش مقاومت آجركاري ندارد، مثلاً چنانچه به جاي ملات ماسه سيمان (3: 1) از ملات باتارد (6: 1: 1) استفاده شود، گرچه مقاومت ملات (40%) كاهش مي‌يابد، ولي مقاومت آجركاري تنها حدود 4% كاهش خواهد يافت. بنابراين مي‌توان گفت به ازاي هر مقاومت از آجر مصرفي يك ملات با مقاومت خاص، بهترين مقاومت آجركاري را به دست مي‌دهد. لذا نوع ملات مصرفي و آجر، بايد در نقشه‌ها و مشخصات فني خصوصي ذكر شود.
ث: به منظور تأمين حداكثر مقاومت و قفل و بست كامل، نحوه چيدن آجر، بايد طبق نقشه‌هاي اجرايي و دستورالعملهاي دستگاه نظارت باشد. چيدن صحيح و ايجاد قفل و بست كامل، باعث جلوگيري از نشستهاي نامتجانس ديوارچيني و شكستهاي احتمالي آن در برابر بارهاي نقطه‌اي (متمركز) خواهد بود، به ويژه در كنجها و محل اتصال ديوارهاي متقاطع، تأمين قفل و بست كامل از اصول اوليه پايداري ديوارچيني مي‌باشد، ديوارچيني بايد به صورت يكنواخت در ارتفاع صورت گيرد و نبايد اختلاف ارتفاع ديوارچيني در يك قسمت ساختمان نسبت به قسمتهاي ديگر از يك متر تجاوز نمايد. در مورد ديوارهاي متقاطع، بايد به منظور تأمين قفل و بست و پيوند كامل، يك رج در ميان از قطعات اتصال يا لابند استفاده شود.
ج: علاوه بر نوع آجر و ملات مصرفي كه نقش عمده در بالا بردن مقاومت آجركاري دارد، ضريب لاغري (Slenderness Ratio) و نحوه گيرداري ديوار با ستون آجري اثر مستقيم در مقاومت و عملكرد ديوار يا ستون آجري خواهد داشت. ضريب لاغري يك ستون يا ديوار عبارتست از نسبت ارتفاع به عرض مقطع ستون يا ضخامت ديوار. در حالت كلي ضريب لاغري ديوارهاي آجري باربر با ملات سيمان، نبايد از 18 بيشتر اختيار شود، در صورت استفاده از ملات ماسه آهك ضريب لاغري، نبايد از 12 تجاوز نمايد.
چ: در مواردي كه ديوارچيني در مجاورت ستونهاي فلزي يا بتني قرار گيرد و در اين نقاط درز پيش‌بيني نشده باشد، بايد نحوه اتصال ستون به ديوار مطابق نقشه‌هاي اجرايي باشد، در صورتي كه اين جزئيات در نقشه‌ها نيامده باشد، بايد به شرح زير عمل شود:
1- اتصال ديوار با ستون فلزي
در هر متر ارتفاع، يك قطعه اتصال جوش شده به ستون فلزي بايد در داخل ملات ديوارچيني قرار گيرد. قطعه اتصال به صورت T با ميلگردي به قطر حداقل 8 ميليمتر به اندازه 350×150 ميليمتر كه بعد 150 ميليمتري آن به ستون جوش داده مي‌شود.
2- اتصال ديوار با ستون بتني
در هر متر ارتفاع، 2 عدد شاخك U شكل به ابعاد 80×250×250 از ميلگرد به قطر 10 ميليمتر به صفحه‌اي به ابعاد 6×100×100 ميليمتر جوش داده مي‌شود، اين صفحات با شاخكهاي مناسب هنگام بتن‌ريزي در داخل ستون بتني كارگذاري شده‌اند. شاخكهاي U شكل در داخل ديوار آجري و درون ملات بين آجرها قرار داده خواهند شد.
ح: سوراخها و محلهاي باز براي كارگذاري چهارچوبها، درها، پنجره‌ها، مجراهاي تهويه، عبور لوله‌ها و كابلهاي توكار و نظاير آن، بايد قبلاً بر اساس نقشه‌هاي اجرايي كاملاً مشخص و هنگام آجرچيني تعبيه گردند تا نيازي به كندن و تخريب ديوارها به منظور تأمين فضاهاي باز وجود نداشته باشد، در موارد استثنائي بايد اين عمل با تأييد دستگاه نظارت صورت پذيرد. چهارچوبها بايد حتي‌الامكان همزمان با آجرچيني نصب شوند و به هنگام ريختن دوغاب در پشت پروفيل چهارچوبهاي فلزي بايد با قرار دادن وادارهاي چوبي آنها را كاملاً مهار نمود تا در اثر فشار دوغاب‌ريزي خم نشده و در جهت طولي نيز تاب برندارد.
خ: نعل درگاهها بايد بر اساس جزئيات مندرج در نقشه‌هاي اجرايي و با طول گيرداري كامل ساخته شوند. چنانچه نعل درگاه با يك تيرآهن ساخته مي‌شود، طول گيرداري نبايد از 25 سانتيمتر كمتر باشد. براي نصب اين قبيل نعل درگاهها توصيه مي‌شود از زيرسري بتني يا صفحه‌هاي فولادي استفاده شود. در صورتي كه عرض ديوار از نيم آجر بيشتر باشد، نعل درگاه از دو تيرآهن موازي ساخته مي‌شود كه در هر 50 سانتيمتر به وسيله دو عدد ميل مهار در بالا و پايين به يكديگر بسته مي‌شوند.
د: آجركاري در درجه حرارت كمتر از 5 درجه سانتيگراد مجاز نيست، در شرايط آب و هوايي سرد ديوارهاي تازه چيده شده، بايد با پوشاندن و گرم كردن محافظت شوند، در شرايط متعارف آجركاري با ملات ماسه سيمان يا ملات باتارد بايد حداقل 3 روز مرطوب نگه داشته شود و از خشك شدن آن جلوگيري به عمل آيد.
ذ: براي تأمين ايمني ساختمان در مقابل زلزله رعايت مندرجات ”آيين‌نامه طرح ساختمانها در برابرزلزله “ (استاندارد شماره 2800) الزامي است. ساختمانهاي آجري در نقاط زلزله خيز بايد به شرح زير كلاف‌بندي شوند:
1- كلاف افقي
1-1 كلاف افقي در تراز پي
اين كلاف از بتن آرمه بوده و نبايد عرض آن از عرض ديوار يا 25 سانتيمتر و ارتفاع آن از
1-2 كلاف افقي در تراز سقف
اين كلاف از بتن‌آرمه بوده و عرض آن برابر عرض ديوار و حداقل 20 سانتيمتر مي‌باشد. در مورد ديوار خارجي و به منظور نماسازي مي‌توان عرض كلاف را 12 سانتيمتر از عرض ديوار كمتر اختيار نمود. مي‌توان ارتفاع كلاف روي ديوارهاي باربر را تا 20 سانتيمتر و روي ديوارهاي غير باربر را تا 12 سانتيمتر تقليل داد. ميزان ميلگرد در اين نوع كلافها عيناً مشابه كلافهاي افقي در تراز پي خواهد بود.
2- كلاف قائم
در تمامي ساختمانهاي آجري دو طبقه يا ساختمانهاي يك طبقه با اهميت زياد (به آيين‌نامه زلزله مراجعه شود) اجراي كلاف قائم الزامي است. كلافهاي قائم ممكن است از بتن‌آرمه با حداقل بعد 20 سانتيمتر، تيرآهن نمره 10 يا معادل آن در داخل ديوار، گوشه‌ها و تقاطع ديوارها با فاصله حداكثر محور تا محور 5 متر تعبيه شوند. در مورد كلافهاي قائم بتن‌آرمه حداقل ميلگرد
ديوارچيني دوجداره
ديوارهاي دوجداره با آجر، بايد دقيقاً بر اساس نقشه‌هاي اجرايي، دستورات دستگاه نظارت و مشخصات تعيين شده، مطابق رقوم و ترازهاي موردنظر ساخته شوند. علاوه بر رعايت ضوابط و اصول مندرج در اين فصل رعايت موارد زير الزامي است.
الف: ديوارهاي داخلي و خارجي بايد به شكل كاملاً مطمئني به وسيله بستهاي گالوانيزه يا ميلگرد ضدزنگ به قطر حداقل 8 ميليمتر، در فواصلي كه در جهت افقي از 60 سانتيمتر و در جهت قائم از 50 سانتيمتر تجاوز نكند، به يكديگر متصل شوند. تعداد اين بستها نبايد در هر مترمربع از 4 عدد كمتر باشد، به علاوه در محل بازشوها و كنجها، بايد مهاريهاي اضافي پيش‌بيني شود و در هر 30 سانتيمتر ارتفاع، بايد يك بست دو سمت ديوار را در مجاورت بازشوها به يكديگر مرتبط نمايد.
ب: ضخامت هر ديوار نبايد از 10 سانتيمتر و ضخامت كل ديوار دوجداره از 25 سانتيمتر كمتر باشد. ضخامت فضاي خالي بين دو جدار، نبايد از 5 سانتيمتر كمتر و از 5/7 سانتيمتر بيشتر باشد. در شرايط خاص مي‌توان ضخامت ديوار داخلي را تا 5/7 سانتيمتر كاهش داد، در اين حالت بايد بار سقف تنها توسط ديوار خارجي تحمل شود و ملات مصرفي، نبايد ضعيف‌تر از ملات باتارد 1:2:9باشد.
منبع
www.mahdihashemi.blogfa.com
نشريه 55 مشخصات فني عمومي کارهاي ساختماني
مهندسي عمران در east structure
0 نظرات:
ارسال یک نظر